Atatürk’ün el yazısıyla Komünist Parti’nin kuruluş emri

Murat Bardakçı, Mustafa Kemal Atatürk’ün Türkiye’nin ilk resmi Komünist Partisi’nin kuruluş talimatını anlatan şifreli mektubu yayınladı.

Atatürk’ün 24 Ocak 1921’de Ankara’da görüştüğü Sovyet Elçilik Temsilcisi Upmal Angorski’ye mesajı:

“KOMÜNİZM BİLE TÜRKİYE’DE BİZİM İŞİMİZDİR”

“Şahsen ben ve yoldaşlarımdan bir çoğu komünizm taraftarıyız. Ama hâl ve şartlar, bizim bu konuda susmamızı gerektiriyor. Eğer ben yarın komünist olduğumu açıklarsam, benim tesirimden eser kalmaz… Anlamak gerekir ki, komünizm bile Türkiye’de bizim işimizdir”

Atatürk, bu sözleri Türkiye’de komünist faaliyetlere gizli ve yer yer açıktan destekleyen Sovyet rejiminin elçisinin yüzüne söylüyor.

Gazeteci Murat Bardakçı, Atatürk’ün Türkiye’de neden bir komünist parti kurdurduğuna dair bilinmeyen bir detayı Habertürk’teki köşesine taşıdı:

KOMÜNİZM, DEVLETİN KONTROLÜNDE OLMALIYDI

1920’de bir Komünist Partisi kurduran Mustafa Kemal Paşa’nın böyle bir partiye niçin gerek duyduğu konusunda bugüne kadar çok şeyler yazıldı. Gerçek sebebi Mustafa Kemal’in elyazısı ile olan ve şimdi Cumhurbaşkanlığı Arşivi’nde muhafaza edilen bu belge ortaya koyuyor ve Paşa’nın “komünizmin, ordunun en büyük kumandanlarının ve devletin kontrolü altında olmasını istediğini” gösteriyor.

ATATÜRK’ÜN TKP’YE MADDİ DESTEKLERİ

İstanbul’daki bir “efemera” yani “kolleksiyonluk tarihî belge” mezatında yeralan bir obje dikkatimi çekmişti. Mustafa Kemal’in birkaç sayfası yazılmamış şahsî çek defteri müzayedeye konmuştu ve defterin kullanılan sayfalarının koçanlarında Paşa’nın Türkiye Komünist Partisi’ne o devir için yüksek sayılabilecek meblâğda paralar verdiği görülüyordu.

1920’de, Türkiye’de iki ayrı “Komünist Fırkası” vardı: Mustafa Suphi ve Edhem Nejat tarafından kurulanı ile Mustafa Kemal’in desteklediği diğer parti…

SOVYET ETKİSİNE KARŞI

Her ikisi de 1921 Ocak’ında Trabzon’da öldürülen Mustafa Suphi ile Edhem Nejad’ın kurduğu Komünist Partisi’nin hikâyesi ayrı bir maceradır ama Mustafa Kemal’in de aynı isimde bir parti kurdurmuş olmasının sebebi hakkında ortaya şimdiye kadar çeşitli iddialar atılmış, Paşa’nın o günlerde iyi ilişkiler içerisinde bulunduğumuz Sovyetler’i gücendirmemek ve Sovyet idarecilerin bir müddet gözlerini boyamak için böyle bir karar verdiği yazılmıştır.

Mustafa Kemal Paşa, elyazısı ile kaleme aldığı şifrede günümüz Türkçesi ile şöyle diyor:

BUGÜNÜN TÜRKÇESİ İLE

HaberlerGündem HaberleriSon dakika: MİT ve TSK’dan ortak operasyon! Kırmızı kategorideki terörist Nazlı Taşpınar etkisiz hale getirildi Son dakika: MİT ve TSK’dan ortak operasyon! Kırmızı kategorideki terörist Nazlı Taşpınar etkisiz hale getirildi .

“Kâzım Karabekir Paşa’ya, Ali Fuad Paşa’ya, Refet Beyefendi’ye;

Komünistliğin memleketimizde değil, henüz Rusya’da bile uygulama kabiliyeti hakkında açık kanaatlerin ortaya çıkmadığı anlaşılmaktadır. Bununla beraber içeriden ve dışarıdan çeşitli maksatlarla bu cereyanın memleketimize girmekte olduğu ve buna karşı makul tedbir alınmadığı takdirde de milletin pek ziyade muhtaç olduğu birlik ve sükûnetini bozacak durumların belirmesi de imkân dairesinde görülmüştür. En makul ve tabiî tedbirler olarak aklıbaşında arkadaşlardan hükümetin bilgisi dahilinde bir Türkiye Komünist Partisi teşkil ettirmek olacağı düşünüldü. Bu takdirde memlekette bu fikre dayalı bütün cereyanları bir sonuca getirme mümkün olabilir.

Girişimci heyeti otuz kişiden meydana gelen genel merkezi arasında seçkin arkadaşlarımızdan Fevzi, Kâzım Karabekir, Ali Fuat Paşalar ile İsmet Beyler’in de gizli olarak dâhil bulunmasını uygun gördüm. Bu sayede bugün memleketi tutan millî savaşımızın kahramanı bulunan arkadaşlarımız bu teşkilatta öncü bulunacaklar ve onların bilgi ve düşünceleri meydana gelenler ve girişimler üzerinde etkili olacaktır.

Genel Sekreter ilan edilen sâbık Dahiliye Vekili Hakkı Behiç Bey tarafından yazılan ilk mektubu, şifre ve yazışma olarak arkadaşlara takdim ettim. Orada bir kısım bilgi var idi. Bugünkü maddî uygulamamızda uygulama kabiliyeti bulunan ve maksatlarımızı elde etmekte güç sağlayacak hususlara önem vermek tabiîdir.

Sosyalizm ve komünizm prensiplerinden hangilerinin ve ne dereceye kadar bizce uygulanabilir, hazmedilebilir oldukları ve kabul görüleceği, Türkiye Komünist Partisi’nin propagandasına karşı milletin düşüncesinin ortaya çıkması ile ve zamanla anlaşılacaktır.

Ordunun her vakitten ziyade büyük bir düzen içerisinde kumandanlarının eli altında bulunmasına son derece dikkat ve önem verilmelidir.

Komünizm cereyanı en nihayet ordunun en büyük kumandanlarında kalmalıdır.

Arz-ı hürmet eylerim.

M. K.

31 Ekim 1920″

Mustafa Kemal Paşa’nın yazısının orjinali

Murat Bardakçı’nın yazısının tamamı için tıklayın