İran’da geçtiğimiz günlerde yaşanan protestolar oldukça ses getirmiş, olan biten çarpıtılarak farklı yerlere çekilmişti. İranlı siyasetçi Farshid Bagherian, Ensonhaber.com için konuyu değerlendirdi.
Ensonhaber.com/Enes Taha Ersen
İran’da geçtiğimiz haftalarda yaşanan olaylar, tüm dünyanın dikkatini üzerine çekmişti. Ekonomik sebeplerle başlayan protestolar, rejim karşıtı sokak olaylarına çevrilmeye, ülkede bir kaos ortamı oluşturulmaya çalışılmıştı.
İranlı siyasetçi Farshid Bagherian konuyu Ensonhaber.com için analiz etti.
“DIŞ ODAKLI İÇ DESTEKLİ EYLEMLER”
İranlı siyasetçi Farshid Bagherian, Tahran da dahil olmak üzere bir çok yerde yaşanan protesto gösterilerini “dış odaklı, iç destekli” gösteriler olarak tanımladı.
Bagherian, yapılan görüşmede; kendisinin, eylemlerin bir haftadan fazla sürmeyeceğini tahmin ettiğini ve nitekim 8. gününde de sonlandırıldığını, bunun hükümetin gücünün kullanılmadan halledildiğini belirtti.
“PROVOKATÖRLER, TAHRİP EDENLER, SEYİRCİLER”
28 Aralık tarihinde başlayan eylemlerde üç tarafın bulunduğunu belirten Bagherian, bunların “provokatörler, tahrip edenler ve seyirciler” olduğunu belirtti.
Başlangıçta meşru olarak gelen bu eylemlerdeki protestocuların yüzde 95’inin seyirciler olduğunu belirten İranlı siyasetçi, geriye kalan yüzde 5’lik dilimin de provokatörler ve tahrip edenler olduğunu söyledi.
“YABANCI İSTİHBARATLAR İŞİN İÇİNDE”
Bu grubun içerisinde yalnızca öfkeli halkın olmadığını da belirten Bagherian, ülkede yaşananların bu noktaya gelmesinde, yabancı istihbarat servislerinin büyük etkisi olduğunu belirtti.
Özellikle Mossad’ın, istihbari faaliyetler ile alanda provokasyon faaliyetleri yürüttüklerini belirten İranlı siyasetçi, “Bu saatten sonra sokak olayları, yerini istihbarat savaşlarına bırakacak.” dedi.
İSRAİL-ABD-SUUDİ ARABİSTAN
İstihbarat savaşlarının yaygınlaşacağına değinen Bagherian, özellikle Mossad ile İran Gizli Servisi’nin bilgi savaşına dayalı bir çatışmanın yaşanabileceği gibi, gizli eylemlerin de meydana gelebileceğini belirtti.
Eylemlerde üç ülkenin isminin geçtiğini belirten Bagherian, İsrail ve ABD’nin yanı sıra Suudi Arabistan’ın da bu eylemlerde etkisinin olduğunu söyledi.
İsrail’in istihbarat ve provokasyon üzerine çalışmalar yaptığını söyleyen İranlı siyasetçi, Suudi Arabistan’ın bölgede etkinliğinin olmadığı yalnızca ekonomik olarak eylemlere destek verdiklerini belirtti. Bununla birlikte ABD’nin de Trump üzerinden gerginliği artırdığını söyledi.
TRUMP’IN SON KOZU: İRAN MUHALİFLERİ
İran’da yaşanan bu olayların aslında ABD’de Başkan Donald Trump’ın meşruiyetiyle ilgisinin büyük olduğu da konuşma sırasında değinilen noktalardan biri oldu.
Farshid Bagherian, Donald Trump’ın bir yıllık bilançosunu açıklayacağı şu günlerde, seçim vaatlerini yerine getiremediği için büyük eleştiri alacağını hatta koltuğundan olma ihtimalinin bile bulunduğunu belirtirken; İran üzerinden yapılan algı operasyonları ile kendisine yönelik tepkiyi azaltmaya ve İranlı muhaliflerin yanında durarak kendine destek bulmaya çalıştığını belirtti.
ABD YALNIZLIĞA SÜRÜKLENİYOR
İranlı siyasetçi, planlarının başarısız olması ile bölgedeki güvenliği ve ismi sarsıntıya düşecek olan ABD’nin kısa bir gelecek içerisinde bölgede hiçbir etkinliğinin kalmayacağını belirtti.
Bunun en büyük örneğinin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde yaşandığını belirten Bagherian, geçtiğimiz günlerde BMGK’da yapılan İran’da yaşanan olaylara ilişkin oylamada yalnızca İngiltere’nin ABD’nin yanında durdurduğunu kalan üyelerin de olumsuz yönde oy kullandığına dikkat çekti.
Bagherian, Uluslararası arenada ciddi bir yalnızlığa doğru sürüklenen ABD’nin kısa gelecekte bölgedeki etkinliğini yitirip kabuğuna çekileceğini iddia etti.
“SAHA BİZLERE KALACAK”
ABD’nin çekilmesi ile bölgenin kontrolünün yeniden Müslümanlarda olacağını söyleyen Bagherian, burada iyi politikalar yöneterek, birlik içinde refahın yeniden sağlanabileceğini ve bunun da tüm coğrafyaya etkisinin olacağını öne sürdü.
Özellikle İran coğrafyasının büyük bir ekonomik yatak olduğuna dikkat çeken İranlı siyasetçi, ABD’nin bölgedeki etkinliğini yitirmesi ile bölgede bir eksen kayması olacağını ve bunun da ABD’nin bölgeye girememesine sebep olacağını belirtti.
İyi bir politika konusunda da açıklama yapan Bagherian, bölgede oluşturulacak bir İslam Konferansı’nın, yine bölge siyasetine yön verecek önemli bir adım olacağını söyledi.
“HALKA YÖNELİK ADIMLAR ATILIYOR”
İran’da yaşanan karmaşa, dış basına göre halen devam ediyor. Ancak bölgeden alınan bilgilere ve İran hükümetinin yaptığı açıklamalara göre, provokasyonlar bastırılmış, hukuksuz eylemler son bulmuş noktada.
Bu noktadan sonra halka yönelik adımların atılmaya başlanacağını belirten Bagherian, hükümetin ilk olumlu adım olarak özellikle temel gıda ürünlerine zam yapmama kararı aldığını belirtti. Bununla birlikte işsizlik problemini ortadan kaldıracak adımların atılacağını da belirten Bagherian, 5-6 yıla kalmadan bu problemlerin temelinden çözüleceğini ve refah seviyesinin yeniden yükseleceğini söyledi.
Atılan bu olumlu adımlarda meşru gösterilerin olumlu bir etkisi olduğunu belirten Bagherian, yakıp yıkanın değil, hakkını arayan, sesini duyurmaya çalışan halkın kazandığını belirtti.
EYLEMLERDE DIŞ BASIN PROVOKASYONU
Eylemlerde çok sayıda görüntü ve bilgi gerek sosyal medya, gerek dış basın üzerinden televizyon ve gazetelerden aşılanmaya çalışıldı. Yanlış bilgileri kasten yayan dış basın, “ülkede bir katliam yapılıyor” imajı vermek için ölü sayısını en son 30 olarak açıklamıştı.
Bu konuya da değinen Bagherian, resmi rakamlara göre 21 kişinin eylemlerde hayatını kaybettiğini belirtirken, hayatını kaybedenlerden bazılarının bizzat provokatörler tarafından katledildiğine değindi. Örneğin, üç kişinin bir araç içerisinde köprüden aşağı atıldığını söyleyen Bagherian, 1 çocuğun da sokakta kafasında bir cisim isabet etmesi sonucu babasının yanında öldürüldüğünü belirtti.
Konuya ilişkin dış basında çok yanlış bilgilerin dolaştığını belirten Bagherian, bu yüzden tedbirli adımların atıldığını, hükümetin, kolluk kuvvetleri ile sert bir karşılık vermediğini belirtti.
SOKAK OLAYLARINDA PEHLEVİ OYUNU
İran’da yaşanan sokak olaylarının en dikkat çekici yanı, aralarında Tahran’ın da bulunduğu üç farklı şehirde yapılan gösterilerde atılan “Pehlevi” sloganlarıydı.
Cumhuriyeti reddederek şahlık sloganları atanlara ilişkin de açıklama yapan İranlı siyasetçi, “Sokağa çıkanlar 30-35 yaşlarında, Şahlık rejimi 50 yıl önceydi. Şah döneminde yaşanan zulümleri kimse bilmiyor, bilinçsizce slogan atılıyor, bu tamamen dış güçlerin oyunu, bunları yapanların İranlı bile olduklarına inanmıyorum.” dedi.
DOĞRU BİLANÇO
Son olarak, resmi bilançoya ve gözaltına alınanlara ilişkin konuşan Bagherian, 1000 kadar göstericinin gözaltına alındığını doğrularken, salıverme işlemlerinin sorgulamaların ardından başlandığını belirtti.
Hükümetin 100 kadar göstericiyi ajanlık ve provokatörlük faaliyetleri ile suçladığını belirten İranlı siyasetçi, dış güçlerin “ülkede ayaklanma var” algısını oluşturmaya çalıştıklarını, ancak tüm çabalara rağmen bunu başaramayacaklarını belirtti; an itibariyle ülkenin her bölümündeki durum için “asayiş berkemal” dedi.
İRAN’DA YAŞANANLAR
İran’da protestoların başlangıç tarihi olan 28 Aralık’tan bu yana, 30 kişinin öldüğü belirtilirken, ekonomik olarak başlayan ve hükümet karşıtı gösteriye dönüşen eylemlerde 1000’den fazla kişinin de gözaltına alındığı açıklanmıştı.
ABD, İsrail gibi birçok ülke bu ayaklanmayı destekleyerek halkın hakkını aradığını savunurken, İran yönetimi sokak olaylarını organize eden ülkelerden birinin de İngiltere olduğu kanısında. İngiltere her ne kadar bu iddiayı kabul etmediyse de iddianın yalan olduğuna ilişkin bir beyan da vermedi.