Amerika’nın orta yerinde Ortaçağ yaşamı: Amişleri

Çağın tüm koşullarını ve teknolojiyi reddederek, hala 17. yüzyılın şartlarında yaşayan bir topluluktan bahsediyoruz.

Selen KALDIRIM / [email protected]

Amiş topluluğunu günümüzde ağırlıklı olarak, ABD’nin Pensilvanya eyaletinde bulunan Lencaster şehrinde görmek mümkün. 17. yüzyılın yaşam koşullarını benimseyen bu mezhep, kendi aralarında oldukça sert kullara sahip.

TEKNOLOJİYE KARŞILAR

Amerika’nın belli bölgelerinde yerleşim kuran Amişler, 21. yüzyılın sahip olduğu bütün teknolojik şartları reddediyorlar.

Topluluğun asıl amacı, savaşın olmadığı yalın ve  basit bir hayat sürmek.

DÜŞÜNMESİ BİLE İLGİNÇ BİR HAYAT

Teknolojik hiçbir aletin bulunmadığı yerleşim alanlarında, milyonların elinden düşürmediği cep telefonları yerine, acil bir durumda ortak kullanacakları tek bir telefon var.

Bölgede toplu taşıt, araba, taksi gibi araçlar yerine, çoğu zaman bisiklet ve at arabası ile ulaşım sağlanıyor.

NASIL GEÇİNİYORLAR

Geçimleri için tarım, hayvancılık ve marangozluk yapan topluluk, bu konuda da teknolojiden oldukça uzak.

PARANIN ÖNEMİ YOK

Doğal malzemelerden işleyerek ürettikleri ürünler, yüksek meblağlarda ilgi görse de, medeniyetten ve şehircilikten uzak yaşam tarzlarında, para çok da önemli değil.

KADINLAR İKİNCİ PLANDA

Amişlerin dinin etkisinde kalarak, kendi aralarında şekillendirdiği bir ahlak yapısı var. Toplum yapılarında eşitlikçi bir anlayışın olduğu tartışılır. Genel olarak erkeklerin hakim olduğu, kadınların ikinci plana atıldığı ataerkil bir sistem söz konusu.

EVLİLİK KRİTERİ

Mezhep içinde kadın ve erkeğe toplumsal roller verilir; erkekler evin maddi ihtiyaçlarını karşılarken, kadınlar ev işleri ve çocuk yetiştirmekle yükümlüdür. Amiş mezhebinde yaşayan kadın ve erkeklerin, başka bir mezhebe mensup kişilerle evlenmesi de dini açıdan uygun değil.

TEK TİP AMİŞ MODASI

Kılık kıyafetlerine tek tip bir Amiş modası hakim. Kadınların dikkat çekici kıyafetler giymesi ve makyaj yapması dini açıdan yasak. Evlenmeden önce siyah başörtüsü takan kadınlar, evlendikten sonra beyaz bir örtü ile saçlarını örtmek zorunda.

17 Mayıs 2021 sonrası normalleşme nasıl olacak? Bilim Kurulu Üyesi Hasan Tezer açıkladı .

Erkekler için de durum farklı değil. Bir Amiş erkeğinin evli olduğunu, bıyıksız bıraktığı sakallarından anlayabilirsiniz.

FLÖRT YASAK

Ahlak kuralları dinin etkisinde şekillendiğinden, toplumda herkesin uymak zorunda olduğu otoriter bir yapı var.

Amişlerin evlenmeden önce flört etmesi, bağımsız gezmesi ve dini gerekleri yerine getirmemesi durumunda dini cezalar devreye giriyor.

DOĞDUKLARINDA VAFTİZ EDİLMEZLER

Amişlerin örf ve adetleri, toplumsal yapıları ve dini kuralları birkaç noktada Hristiyanlıktan ayrılır. Örneğin; insanlar kendi dinlerini seçecek yaşa ve olgunluğa geldiklerinde, Hıristiyan olmaya kendileri karar verdiği taktirde vaftiz edilirler.

Çocukların 18 yaşına gelinceye kadar aile himayesinden ayrılmaları veya farklı bir dine mensup olmaları da yasak.

Eğitim sistemi ilkokulun bitimiyle son bularak, aile içinde devam eder. Çocuklar aile içinde Amiş kültürü ve dini hakkında disiplinli bir eğitime tabi tutulur.

DEVLETTEN DESTEK ALMIYORLAR

Amerika gibi bir kıtada aykırı bir düzen kuran Amiş topluluğunun, devletten bağımsız oldukları konular da var; erkekler askere gitmiyor, oy kullanmıyor, vergi verilmiyor ve sosyal konularda destek almıyorlar.

Günümüzde savaş karşıtı olarak tanımlanan ve teknolojiyi reddeden bu mezhep, devletin ve medeniyetin verdiği her şeyden uzak bir yaşam sürüyor.

YABANCI İNSANLARLA KONUŞMAK GÜNAH

Amiş topluluğuna belli bir yer olmaksızın, onlara Amerika’nın birçok eyaletinde rastlamak mümkün.

Dışa tamamen kendini kapatan, yedi yirmi dört kliseye giden ve yabancı insanlarla konuşmaktan kaçınan bu toplulukla iletişim kurmak oldukça zor. Çünkü Amişler, fotoğraf çekilmenin ve yabancı insanlarla konuşmanın günah olduğuna ve ruhlarının çıkıp gideceğine inanıyor.

YOLUNUZ DÜŞERSE…

Bir gün Amerika’ya bu topluluğun yaşam tarzını görmek için giderseniz, yabancı insanlara karşı çok da misafirperver olmadıklarını bilmenizde fayda var.