Tesla ve Edison’un ‘akım’ rekabeti

İki ayrı bilim adamı, iki ayrı elektrik sistemi. Bu iki mucidin çalışmaları bir gün ‘akım savaşı’na dönüşecekti.

Selen KALDIRIM / [email protected]

Bir yanda yeni ve üstün alternatif akım sistemi’ ile Tesla, bir yanda ‘doğru akım sistemi’ni korumaya çalışan Edison. Bu mücadelenin 1893 Chicago Dünya Fuarı’nda tek bir galibi vardı.

THOMAS EDISON

Hemen hemen hepimiz onu ampulü icat eden bilim adamı olarak tanıyoruz. Thomas Edison  sadece bir mucit değil aynı zamanda buluşların geliştirilmesi üzerine de çalışan bir iş adamıydı. Önceleri telgrafhanelerde çalışan Edison, 1868 yılında bir atölye kurdu fakat yaptığı elektrikli kayıt aygıtın  patentini satamayınca beş parasız, üstüne bir de borçlu olarak Boston’dan New York’a gitti.

Yoksul bir aileden gelen mucit iyi bir şeyler yapacağını biliyordu. Öyle de oldu; 1879 yılında bir elektrik ampulü icat etti. 1980’de her eve girmeye hazırlanan ampüllerini satmaya başladı. Yavaş yavaş tüm evlere girmeye başlayan ampülleri ve diğer buluşları onu zengin bir iş adamı haline getirdi.

NIKOLA TESLA

Bugün kullandığımız tüm iletişim sistemlerinin, uzay teknolojilerinin ve kablosuz iletişimin temelini oluşturan Tesla eğer babasını dinleseydi, şu an bir mucit değil, papazdı. Tesla’nın papaz olduğunu düşünsenize? İyi ki de dinlememiş.

Tesla, bir dahi olmasının yanında akıl hastalığı ve şizofreni belirtileri gösteren bir deli olarak da anılırdı. Elektrik üzerine artan ilgisi ve okul başarıları, onu hiç tahmin edemeyeceği bir başarıya götürecekti.  Tesla, küçük yaşta kaybettiği ağabeyi ve onu dini baskılarla büyüten babası yüzünden zaman zaman depresyona giriyordu. Çalışmalarının çoğunda not tutmazdı, her şeyi kafasının içinde saklıyordu.

‘’NIAGARA ŞELALESİ’NDEN HİDROELEKTRİK ÜRETECEĞİM’’

Zamanla istediği formüllere ulaşan mucit, alternatif akım elektrik sistemini baştan sona tasarladı. Enerjinin ekonomik iletimi için yükseltici-alçaltıcı ve alternatif akım motorları onun tarafından bulundu. O tarihi sözü söyleyerek herkesi hayran bıraktı: Niagara Şelalesi’ni hidroelektrik elde etmek için kullanacağım.

EDISON’DAN İŞ TEKLİFİ

Tesla’nın bu yükselişi, aynı dönemde elektrik icatlarıyla bir numara olarak tanınan Edison’u çoktan rahatsız etmeye başlamıştı. İkilinin ilk karşılaşmasında -‘Düşmanı yanında tutma’ hedefiyle olsa gerek- Edison’un Nikola’ya beklenmedik bir teklifi vardı. Tesla’ya teorik çalışmalarla vakit harcaması yerine, kurumsal bir yerde kendisiyle çalışmayı önerdi.

Edison o yıllarda kurduğu şirket ‘General Electric’ ile şehirlere doğrusal akım kullanarak elektrik üreten santraller inşa ediyordu. Fakat Amerika’da sık sık meydana gelen elektrik kesintilerindeki eksik parçayı çözecek olan Tesla’ydı. Öyle de oldu. Santraldeki akım sorununu çözen Nicola Tesla, Edison ile 1 yıl boyunca çalışmaya devam etti.

HaberlerGündem HaberleriSon dakika: MİT ve TSK’dan ortak operasyon! Kırmızı kategorideki terörist Nazlı Taşpınar etkisiz hale getirildi Son dakika: MİT ve TSK’dan ortak operasyon! Kırmızı kategorideki terörist Nazlı Taşpınar etkisiz hale getirildi .

Problemi çözen Tesla anlaştıkları ücreti istediğinde, Edison ‘klişe bir Amerikan’ şakasıyla ödemeyeceğini söyledi. Tesla’nın istifa etmesiyle büyük akım savaşının başlaması bir oldu.

AKIM SAVAŞI BAŞLADI

Tesla’nın sisteminin daha üstün niteliklere sahip olduğunu Edison da biliyordu. Tabii ki baskın gücünü korumak için bir şeyler yapacaktı. Alternatif akım propagandaları yaparak işe koyuldu.

Tesla’nın savunduğu akımın ne kadar tehlikeli olabileceğini göstermek için elektrikli sandalyeyi öne sürdü. Daha sonra bir mahkumun idam edilmesi, basında geniş yer buldu. Edison’a göre bu korkunç manzara bir zaferdi. Fakat hiç de öyle olmadı.

WESTINGHOUSE MU, GENERAL ELECTRIC Mİ?

Tüm bu karalamalara rağmen Tesla’nın Nigara şelalesi fikrini Westinghouse sahiplendi. Kullanılan santrallerdeki jenaratörlerin adına Tesla deniyordu. Bu soğuk savaşa 1893 yılında Chicago’da düzenlenen bir ışıklandırma fuarı son verecekti. İki dev mucit ve markaların kazananı tescillenecekti.

TESLA’NIN ZAFERİ TESCİLLENDİ

Dönemin bir numarası olmasına rağmen Edison ve General Electric, Tesla’nın Westinghouse markası karşısında yenik düştü. Edison’a karşı kazanılan savaş basın ve fuar tarafından dört bir yanda tescillendi.

Edison yaptığı işlerin ve zekasının önüne hırsını ve parasını koymuştu. Tesla ise beş parasız, kafasındaki icatları hayata geçirmekle meşguldu. Onu zafere taşıyan da bu oldu. Tesla hiçbir zaman Edison veya diğer mucitler kadar ünlenmese de, şu an sahip olduğumuz elektrik sistemlerinin çoğu onun fikriydi.

‘’BÜTÜN PARAM DENEYLERE YATIRILMIŞTIR’’

Nikola’nın ne adını duyuracak kadar parası, ne de öyle bir karakteri vardı. Öyle ki, daha sonra batma noktasına gelen Westinghouse’dan kar payını çekmesi yapacağı birçok icada engel olsa da, bu davranışı işindeki özverisini de kanıtlıyordu.

Nicola Tesla

‘’Para insanların kendine biçtiği kıymete haiz değildir. Benim bütün param deneylere yatırılmıştır. Bunlarla yeni keşiflerde bulunup insanoğlunun yaşamını biraz daha kolaylaştırmasını sağlıyorum. ‘’