Türk şiirinin unutulmaz ismi Cemal Süreyya’nın bugün 28’inci ölüm yıldönümü. Kitap Ayracı olarak usta yazarın hem şiirlerinden hem de kitaplarından bir seçki sunuyoruz.
Cemal Süreyya, Türk Edebiyatı’nın belki de en çok sevilen ve adı unutulmaz arasında yer alan usta söz ustası. Anadolu’nun kültür kokan coğrafyasında 1931’de hayata gözlerini açtı. Henüz küçük yaştayken annesini kaybetti.
Annesini kaybetmesi Süreyya’yı edebiyatla tanıştırdı.
Bu sözler onun: “Belki beni edebiyata götüren bir sürü neden vardır. Ama bir keskin neden ararsam bunu annemde bulduğumu söyleyebilirim.”
SÜRGÜN…
Dersim İsyanı’nda çıkan anlaşmazlıktan dolayı ailesiyle göç etti. O zaman Erzincan’a bağlı Pülümür’de doğan şairin hayatın zorluklarıyla erken tanıştığının çıplak fotoğrafıdır yaşadıkları. Etkisinde kaldığı buhranları ileride satırları için ilham kaynağı oldu Süreyya için. Bu zorunlu göç Süreyya’ya “Sürgün” adlı şiiri yazdıracaktı.
Bir yük vagonunda açtım gözlerimi,
Bizi kamyona doldurdular,
Tüfekli iki erin nezaretinde,
Sonra o iki erle yük vagonuna doldurdular,
Günlerce yolculuktan sonra bir köye attılar,
Tarih öncesi köpekler havlıyordu
Aklımdan hiç çıkmaz o yolculuk, o havlamalar, polisler
Duyarlığım biraz da o çocukluk izlenimleriyle besleniyor belki.
Annem sürgünde öldü, babam sürgünde öldü.
Eşi Zuhal Hanım’la…
Cemal Süreyya için Rus yazar Dostoyevski özel bir yere sahiptir. Gençliğinde büyük yazarın eserleriyle tanışan Süreyya, bunu şöyle anlatıyor:
“Benim edebiyatla ilgili olarak ikinci bir doğum tarihim var: 1943. Dostoveyski’yi okudum ve ondan sonra hiç huzur kalmadı bende.”
“SİZİN HİÇ BABANIZ ÖLDÜ MÜ?”
Takvimler 1958’i gösterdiğinde hayat Cemal Süreyya’ya acılı yüzünü bir kez daha gösterdi. Babasının ölümünde sonra ona ithaf ettiği “Sizin hiç babanız öldü mü?” şiiri hafızamıza çivi gibi kazındı.
Sizin hiç babanız öldü mü?
Benim bir kere öldü kör oldum
Yıkadılar aldılar götürdüler
Babamdan ummazdım bunu kör oldum
Siz hiç hamama gittiniz mi?
Ben gittim lambanın biri söndü
Gözümün biri söndü kör oldum
Tepede bir gökyüzü vardı yuvarlak
Söylelemesine maviydi kör oldum
Taşlara gelince hamam taşlarına
Taşlar pırıl pırıldı ayna gibiydi
Taşlarda yüzümün yarısını gördüm
Bir şey gibiydi bir şey gibi kötü
Yüzümden ummazdım bunu kör oldum
Siz hiç sabunluyken ağladınız mı?
Kitabı satın almak için linki tıklayın:
İdefix
İKİNCİ YENİ ŞİİR AKIMI
Babasının hayatını kaybetmesinden bir sene sonra ilk kitabı ünlü “Üvercinka” yı yayımladı. Türk şiirinin önemli isimleri arasında yer alan, İlhan Berk, Turgut Uyar, Edip Cansever, Ece Ayhan ve Sezai Karakoç’tan oluşan İkinci Yeni Şiir Akımı’nı kurdular. İkinci Yeni ile birlikte anlamaya değil, daha çok imgeyi ön planda tuttular. Konuşma dilinden uzak kalıp, edebi sanatların bolca kullanılması gerektiğini savundular.
“UMUT GELECEK SAYFADADIR KAPATMA KİTABI”
“Üvercinka”yla Yeditepe Şiir Armağanı’nı, “Göçebe” şiiriyle de Türk Dil Kurumu Ödül’ü kazanan Süreyya, 1988’de “Güz” ile Behçet Necatigil Şiir Ödülü’nü kazandı. “Umut belki de gelecek sayfadadır, kapatma kitabı” diyecek kadar umut ve dolu olan Süreyya, aşklarıyla ünlü şairdir.
Dört kez evlenen Süreyya, aşkta istediği verimi bir türlü alamadı ayrılıklar, boşanmalar yaşadı. Günce, mektup, deneme ve çocuk kitapları kaleme aldı, çeşitli gazete ve dergilerde yazılar yazdı. Şiirlerini derin bir anlam yoğunluğuyla yazarken, satırları arasında gizlediği imgelerle okuyucuları arayışlara sürüklemeyi tercih etti.
Kitabı satın almak için linki tıklayın:
D&R
Politikadan oldukça uzak bir hayat sürdüren Süreyya, bütün birikimini yazmaya ve şiire harcadı. Takvimler 9 Ocak 1990’nı gösterdiğinde İstanbul’da gözlerini yumduğunda, arkasında benliğimize kazınan sözleri ve şiirleri kaldı.
Bu dünyada bir Cemal Süreyya geçti.
Saygıyla….
Ergül Tosun
Kitap Sayfası için iletişim: [email protected]